Najvažnija je štetočina uljane repice koja može uzrokovati smanjenje prinosa i za više od 50%. Pravi štete hraneći se na pupovima, koje buše i ponekad ulazeći u njih izgrizaju iznutra. Napadnuti pupovi se u velikom procentu ne otvaraju. Kada se cvetovi otvore, na njima više ne dolazi do šteta, jer se tada imaga hrane polenom.

Životni ciklus: Prezimljava imago u zemlji na rubovima polja i šuma i sličnim mestima. Krajem februara i početkom marta, čim temperature zemljišta pređu 8°C, a vazduha 12°C, odrasli izlaze iz zemlje, te se mogu naći na cvetovima maslačka i drugih korova koji rano cvetaju. Na uljanu repicu prelaze čim otpočne formiranje cvetnih pupova. Do intezivnog leta dolazi kada teperature pređu 15°C. Ženke odlažu jaja u pupove. Nakon 5-7 dana iz jaja se razvija larva koja se hrani delovima cveta. Štete od larvi su neznatne i mogu se zanemariti. Razvoj larvi traje dvadesetak dana nakon čega se spušta u zemljište gde se preobražava u lutku. Mladi tvrdokrilci javljaju se krajem maja i u junu, te se hrane cvetovima raznih biljaka. U avgustu odlaze na zimsku dijapauzu. Tako repičin sjajnik u našim uslovima ima jednu generaciju godišnje.

Do najvećih šteta dolazi kada period toplog vremena, krajem zime, ranu pojavu sjajnika i njihov prelaz na repicu, koja tek počinje sa formiranjem cvetnih pupova. Ako u tom periodu hladnije vreme odgodi cvatnju, može i manji broj sjajnika naneti značajno veće štete, nego veći broj u godinama brze cvatnje uljane repice. Štetnost prevashodno zavisi od brojnosti na terminalnom cvatu, o terminu njegove pojave u odnosu na razvoj cvetnih pupova, o periodu koji protekne od početka zaraze pa do cvatnje, te o sposobnosti regeneracije biljke koja zavisi od sorti, agrotehnici, ekološkim faktorima. Treba imati na umu da i bez šteta od sjajnika, veliki broj pupova abortira, što uveliko otežava prognozu potrebe suzbijanja štetnika.

Intezitet napada utvrđuje se brojanjem sjajnika na najmanje 50 terminalnih cvatova na nekom polju idući dijagonalno, a rezultati se preračunavaju na prosečan broj sjajnika po cvatu. Treba uzeti u obzir da se ne uzima u obračun napad na biljke bližih od 10m od ruba parcele. Obavezno navesti stadijum razvoja repice u vreme pregleda i to :

Prema EPPO (European and Mediterranean Plant Protection Organization) u  fenofazi 52-53 BBCH prag štetnosti za repičinog sjajnika kao najštetnijeg i najbrojnijeg od prisutnih insekata je 7-8 jedinki po biljci. U fenofazi 55-59 BBCH prag štetnosti je više od 8 jedinki po biljci

U tim fenofazama treba provesti preglede. Treba voditi računa da se u to vreme u cvetovima nalazi i repičina pipa komušarica i druge štetočinem koje obavezno treba registrovati.

Štete se ocenjuju prema procentu uništenih pupova pri pregledu najmanje 50 biljaka, u vreme početka pune cvatnje, odnosno procenat gubitka prinosa komparacijom tretiranih i netretiranih delova parcele ili procentom tog gubitka.

Napomena: Suzbijanje repičinog sjajnika se obično izvodi u vreme početka napada na pupoljke, dok su još zatvoreni u zbijenom cvatu. Međutim, tada smo imali hladan period i neznatnu brojnost.

Sa primenom insekticida treba prestati na početku cvetanja, jer štetnost sjajnika tada počinje da opada (nesmetano se hrani polenom), a počinje i dolet pčela.

Primena insekticida u cvetanju je zakasnela, nesvrsishodna i predstavlja opasnost za pčele.

http://www.youtube.com/watch?v=7kFcDGD-ygU

Pripremio: dipl ing polj Predrag Nastić
Korišćena literatura: “Štetočine u ratarsko-povrtarskoj proizvodnji” autor: prof. dr. Pero Štrbac, “Preporuke” PIS Vojvodina autor: Dragica Janković