Ozima sovica – Agrotis segetum
Izuzetni polifag. Napada kako gajeno tako i samoniklo bilje. Dok su gusenice mlade nanose štete od kraja maja do sredine jula (I-III uzrasta) skeletiraju lišće, zatim grizenjem prave manje a kasnije veće otvore na listu, dok velike gusenice (IV-VI uzrast) jedu ceo list i često pregrizaju stabljiku gde prelazi u koren, što dovodi do uginjavanja čitae biljke. Otuda naziv “podgrizajuće”. Prema gubitcima koje nanose najvažnija je prva generacija. Gusenice najviše napadaju krompir, šećernu repu, duvan, kukuruz i neke druge okopavine. Kod nas su gusenice druge generacije manje štetne, prave veće štete jedino na usevu letnje setve semenske šećerne repe. Treća generacija ako se pojavi, nema praktičnog značaja.
Životni ciklus: Ozima sovica ima najčešće dve generacije godišnje kao što je navedeno. Prezimljava kao odrasla gusenica na dubini od 15-25 cm. Tokom proleća, prilikom zagrevanja zemljišta, gusenice se penju ka površini zemljišta na dubinu od oko 5-6 cm, grade zemljanu komoru (kokon) u kojoj se pretvaraju u lutku.
Posle parenja ženke polažu jaja, od nekoliko desetina do 2000 komada, na naličje donjih listova najčešće zakorovljenih okopavina. Embrionalni razvoj traje 5-20 dana, nekad i više. Ispiljene gusenice se sreću početkom juna do sredine jula. Gusenice prve generacije nanose štete na lišću biljaka od kraja maja do sredine jula. Kasnije, celi dalji razvoj provode u zemlji podgrizajući useve pri osnovama stabljike. Tokom ovog razvoja gusenica ima šest stadijuma.
Sredinom jula ove gusenice se ulutkavaju. Let leptira druge generacije je krajem jula i u avgustu. Ženka najčešće polaže jaja na zemljište sa retkom vegetacijom (razne korove i okopavine niskog rasta).Broj jaja druge generacije je mnogo manji i ne prelazi 300. Druga generacija gusenica nanosi štete u drugoj polovini avgusta, septembru i oktobru.Na prezimljavanje odlaze gusenice različitog uzrasta ali samo odrasle gusenice mogu uspešno da prezime.
Intezitet napada: na osnovu broja gusenica u zemljištu i putem oštećenja lisne mase.
Broj gusenica po m² se utvrđuje 5-10 dana pre nego što se obavi setva i tom prilikom se pregleda površinski sloj zemljišta.
| 1 gusenica/m² | napad je slab |
|---|---|
| u proseku 2 gusenice | srednji napad |
| 4 gusenice | jak napad |
| 7 gusenica | vrlo jak napad |
Ocena inteziteta napada na osnovu oštećenja lisne površine vrši se u proleće. Registruje se broj oštećenih i neoštećenih biljaka, uz ocenu oštećenja prema skali:
| ocena 1 | 5% oštećenog lišća (slab napad) |
|---|---|
| ocena 2 | oštećeno 5-25% (primetni stepen oštećenja) |
| ocena 3 | oštećeno 25-50% (srednji napad) |
| ocena 4 | oštećeno 50-75% (jak napad) |
| ocena 5 | kada je oštećeno preko 75% (vrlo jak napad) |
Stepen prosečne oštećenosti dobija se kao kod prolećne sovice.
| ocena | broj biljaka sa ocenom | množenjem ocene i broja biljaka dobijaju se pojeni |
|---|---|---|
| ocena 1 | 103 biljke | 1· 103 = 103 |
| ocena 2 | 198 | 2·198 = 396 |
| ocena 3 | 57 | 3·57 = 171 |
| ocena 4 | 17 | 4·17 = 68 |
| ocena 5 | nijedna biljka | 0 poena |
| Ukupni zbir poena je 738, koji se deli sa ukupnim brojem pregledanih biljaka 375 gde se dobija cifra od 1,75 što predstavlja prosečan stepen oštećenja ili približno oceni 2 (ocena primetnog oštećenja) | ||
Hemijslo tretiranje se izvodi se prearatima na bazi: karbarila, metomila, fonofosa, …
Pripremio: dipl ing polj Predrag Nastić
Korišćena literatura: “Štetočine u ratarsko-povrtarskoj proizvodnji” autor: prof. dr. Pero Štrbac