Repičin crvenoglavi buvač – Psylliodes chrysocephala
Osim uljane repice napada i rotkvu, a ređe druge kupusnjače.
Životni ciklus: Nakon estivacije (letnji san) imaga buvača postaju aktivna krajem avgusta i početkom septembra meseca, kada oštećuju kotiledone i mlade listiće tek iznikle uljane repice. Nakon 10-15 dana posle napada na biljčice, ženke otpočinju ovipoziciju. Jaja odlažu na zemljište ili njene pukotine, ali u blizini biljaka. Ova ovipozicija se može rastegnuti i do sledećeg proleća. Iz jaja koja su položena početkom jeseni, pile se larve. Larvice se penju na biljke i ubušuju u peteljke. Tako se prve larve mogu naći na biljkama krajem septembra. Iz peteljke larve sdopiru do termalnog pupa. Rastom biljaka neke larve dopiru i do viših delova biljaka pa i do cvata. Larve čitavog života provode unutar uljane repice,gde ostaju i preko zime,dok se u proleće, kada završe svoj razvoj, spuštaju u zemlju gde prave kokon. Prvi kokoni se najčešće nalaze u zemljištu od kraja februara. U maju se pojavljuju prvi imaginalni oblici. Imaga su tokom leta u letnjoj dijapauzi.
Intezitet napada se može utvrditi ulovom u žute posude koje se ukopavaju 1 cm ispod površine.
Stepen zaraze larvama utvrđuje se pregledom 50 biljaka, uzetih dijagonalno po polju u toku marta meseca i izražava se procenat zaraženih biljaka i prosečan broj larvi po jednoj biljci.
Štete se procenjuju u martu procentom uništenih ili zakržljalih biljaka i gubitkom prinosa usled napada larvi.
Radi sistematskog praćenja, registruje se prva pojava crvenoglavog buvača na izniklom usevu, procenat oštećenja imaga, broj ulovljenih imaga u žute posude ili određenim brojem zamaha kečerom ili brojem utvrđenih na dućinski ili kvadratni metar.
Navodi se procenat zaraženih biljaka larvama i njihov prosečan broj po biljci, te procena štete.
Smatra se da 5% biljaka zaraženim larvama, ili nalaz od 1 imaga po 1m² na usevu, ukazuje na mogućnost napada na usev koji se nalazi u blizini.
Signalizacija i potreba termina suzbijanja određuje se na osnovu nađenog broja imaga u jesen na izniklom usevu uljane repice, te broja larvi u biljkama do početka zime. Suzbijanje treba izvoditi ako je bilo koji od navedenih faktora ispunjen, odnosno ako sledi:
| 1 | da broj buvača po daljinskom metru pregledanog reda prelazi 0,5 imaga |
|---|---|
| 2 | da broj buvača po kvadratnom metru u proseku iznosi više od 2 primerka |
| 3 | da se prosečno po jednoj žutoj kutiji ulovi više od 15 imaga dnevno |
| 4 | da se u biljkama tokom novembra nalazi prosečno 2-3 larve ovog buvača |
Suzbijanje se radi isključivo folijarnim tretiranjem insekticida na bazi lambda-ciholotrina, diazinona, fenitrotina, fosalona, karbarila i slično.
Pripremio: dipl ing polj Predrag Nastić
Korišćena literatura: “Štetočine u ratarsko-povrtarskoj proizvodnji” autor: prof. dr. Pero Štrbac