Zelena breskvina vaš – Myzus persicae
Vaši žive na biljkama čijim se sokovima hrane i pritom pričinjavaju štete. Kolonije ovih štetočina se fiksiraju na naličju lišća i vrhovima mladih lastara. Napadnuto lišće se blago uvija, lastari zaostaju u porastu.
Životni ciklus:
Zelena breskvina vaš – Myzus persicae – U njenom razvojnom ciklusu razlikuju se forme sa holocikličnim i anholocikličnim razvojem.
Kod holocikličnog razvića iz prezimelog jajeta u proleće izleže se osnivačica, nakon toga, za vreme proleća i leta, javlja se nekoliko partenogenetskih generacija viviparnih ženki. Tokom jeseni pojavljuju se ovipare i mužjaci. Posle kopulacije ovipare polažu oplođena jaja, koja prezimljuju i iz kojih se izleže osnivačica u proleće. Ovakav razvojni ciklus imaju skoro sve biljne vaši.
Fundatrix (osnivačica) – viviparna, partenogenetska ženka koja se izleže iz jajeta u proleće. Najčešće je beskrilna, slična eskrilnim viviparnim ženkama, koje će se pojaviti kasnije.
Kod anholocikličnog razvića ne javlja se seksualna generacija, već se sve generacije sastoje od partenogenetskih ženki, koje ne prezimljuju u stadijumu jajeta već u stadijumu imaga ili larve.
Zimski domaćin ove vaši je breskva i ukoliko je zimsko jaje položeno na drugim biljkama, ispiljene larve po pravilu uginjavaju. U rano proleće, ponekad i pre otvaranja pupoljaka, počinje eklozija larvi ženki osnivačica. Zapažena je pojava da je osnivačica monofagna, a virginogene ženke polifagne.
Krajem maja pojavljuju se krilate forme koje sa breskve preleću na zeljaste biljke, na kojima se razmnožavaju više generacija. Broj krilatih ženki je iz generacije u generaciju sve veći i celokupna generacija sa breskve nestaje krajem juna i početkom jula.
U periodu seobe, pre nego što se zadrže na određenoj kulturi, vaši se hrane na mnogim biljkama. Ovo je veoma važan momenat zbog prenosa virusnih oboljenja. Broj generacija zavisi od sume dnevnih temperatura, jer za razvoj jedne generacije treba suma od 170°C.
Sredinom jeseni ženke se vraćaju na breskvu gde daju generaciju seksualnih ženki, koje posle kopulacije sa mužjacima, koji su se razvili na letnjim hraniteljkama, polažu jaja.
Ocena inteziteta napada vrši se kao i kod crne repine vaši na osnovu broja i stepena napadnutih biljaka po jedinici površine.
| parcela veličine (ha) | broj biljka za pregled | |
|---|---|---|
| 1 | 5 | 100 |
| 2 | 10 | 150 |
| 3 | d0 25 | 200 |
| 4 | d0 50 | 300 |
| 5 | preko 50 | na svakoh 10 ha pregledaju se po još dve biljke |
Vizuelnom metodom se vrši ocena stepena naseljenosti :
| ocena 1 | 5% naseljenog lišća |
|---|---|
| ocena 2 | 5-25% naseljenog lišća |
| ocena 3 | 25-50% naseljenog lišća |
| ocena 4 | 50-75% naseljenog lišća |
| ocena 5 | preko 75% površine lišća je naseljeno lisnim vašima |
Pri ovome treba voditi računa o brojnom odnosu predatora i štetočine.
S obzirom da ova štetočina kod nas prezimljava u stadijumu jaja na breskvi, osnovna mera suzbijanja je zimsko prskanje. Potreba suzbijanja, kasnim zimskim prskanjem, utvrđuje se ukoliko se zimskim pregledom ustanovi više od 3-5 jaja po jednom uzorku. Prskanje se moće obaviti i u rano proleće, ili na nekoj letnjoj hraniteljki, dobre rezultate daju pravilno izabrani preparati prema kulturi koja se štiti koji takođe ne uništavaju prirodne predatore, a broj tretiranja zavisi od stepena jačine napada.
Sama signalizacija kritične brojnosti određuje se u samom usevu šećerne repe. Tako metodom 100 listova, koji se pregledaju sedmodnevno, utvrđuje se potreba tretiranja. Ukoliko se ovom metodom ustanovi da je brojnost vašiju veća od 10-20 na 100 listova, pristupa se tretiranju.
Kod primene žutih posuda, kritična vrednost je 50-60 vašiju.
Pripremio: dipl ing polj Predrag Nastić
Korišćena literatura: “Štetočine u ratarsko-povrtarskoj proizvodnji” autor: prof. dr. Pero Štrbac