Po ostvarenju infekcije, pojedine bakterije ovog roda izazivaju pojačano umnožavanje biljnih ćelija (hiperplazija) pri čemu dolazi do formiranja izraslina i tumora, ili stimulišu razvoj adventivnih korenova prouzrokujući tzv. kosmatost korena. Tokom razvoja bolesti dolazi do u prirodi jedinstvenog primera razmene genetskog materijala između bakterije i biljne ćelije, pri čemu dolazi do genetske transformacije biljne ćelije i pojačanog stvaranja hormona. Posledica ovih poremećaja su nenormalno umnožavanje i porast biljnih ćelija i stvaranje tumora.

Simptomi : Tumori se najčešće uočavaju na korenu i korenovom vratu, tj. na prelazu između korena i debla, pri površini zemljišta. Bolest se ređe uočava na nadzemnim biljnim delovima, deblu i granama. Bakterija uglavnom prodire kroz povrede, što najčešće i određuje mesto pojave tumora. Izrasline mogu biti različite veličine i oblika. Na početku, teško ih je uočiti i razlikovati od grumena zemlje pričvršćenih za žile. Međutim, detaljnim pregledom ili spiranjem supstrata sa korena uočavaju se izrasline svetlo smeđe boje i nepravilnog oblika, veličine lešnika ili oraha. U početnim fazama razvoja tkivo tumora je mekano i glatke površine. Kasnije narasta, postaje naborano, grubo i odrvenjeno. Dobija tamno mrku boju i raspada se, oslobađajući inokulum za nove infekcije.

Epidemiologija : Bakterija se održava dugo u zaraženom zemljištu bez prisustva domaćina i može se preneti na susedne parcele mehanizacijom na kojoj se nalaze ostaci zemlje. To je tipičan parazit rana, odnosno najčešće prodire u biljku kroz povrede nastale kao posledica izmrzavanja, agrotehnike, transporta, kalemljenja, orezivanja, grada, ishrane insekata, itd. Period od ostvarenja zaraze do uočavanja prvih simptoma može trajati 5 dana do nekoliko nedelja, u zavisnosti od biljke, faze razvoja i ishrane. Tumori se brže pojavljuju i razvijaju na mlađim biljkama u intenzivnom porastu. Infekcija nastala kasno u jesen ostaje neprimetna do naredne sezone. Na veću udaljenost i u nova područja najčešće se širi zaraženim sadnim materijalom. Sadnice bivaju zaražene tokom kalemljenja, upotrebom materijala poreklom od zaraženih matičnih biljaka, zaraženim alatom za kalemljenje, ili preko korena ako su sadnice utrapljene u zaraženi supstrat. Zdrave sadnice pak mogu biti zaražene sadnjom u kontaminirano zemljište, kada bakterija prodire kroz povrede na korenu nastale prilikom vađenja sadnica, transporta i sadnje. Kasnije povrede nastale ishranom larvi insekata, glodara, mehaničkom obradom zemljišta, negom zasada, ili usled niskih temperatura tokom zime, takođe predstavljaju ulazna vrata za ostvarenje infekcije.

Suzbijanje : 

Obzirom da je proces genetske transformacije, koju obavlja bakterija nad biljnom ćelijom, nepovratan, ne postoje mere kojima se bolest može lečiti nakon ostvarene zaraze i ispoljavanja simptoma. Stoga je najbolje rešenje kombinacija različitih metoda sprečavanja nastanka infekcije ili izbegavanja parazita. Unos i širenje bakterije u nezaražena područja ili parcele treba sprečiti upotrebom zdravog sadnog materijala. Da bi se proizveo kvalitetan sadni materijal potrebno je sprovesti stroge mere kontrole zdravstvenog stanja podloge i matičnih biljaka sa kojih se uzimaju plemke. Dezinfekcija noževa i ruku tokom kalemljenja je neophodna mera kojom se sprečava širenje zaraze na veći broj biljaka. Zaražene sadnice prilikom vađenja ukloniti i spaliti. Biljke saditi u dobro pripremljeno zemljište, uz što manje manipulacije i mehaničkog oštećivanja korena. Za sadnju birati parcele gde nije bilo pojave bakterioznog raka. Birati ocedno zemljište i parcele koje nisu izložene ekstremno niskim temperaturama tokom zime. Gajenje žitarica nekoliko godina pre sadnje može doprineti smanjenju inokuluma i pročišćenju zemljišta. Zaražene biljke, sa simptomima bakterioznog raka, zaostajanja u porastu i opšteg slabljenja, potrebno je što pre i sa što manje kontakta sa okolinom, ukloniti i spaliti. Vegetativne podloge mogu ispoljavati različitu osetljivost prema patogenu. Vegetativna podloga M 9 se smatra veoma osetljivom.
Pre sadnje utvrditi brojnost štetočina i preduzeti mere za kontrolu njihove populacije kako bi se mogućnost povređivanja podzemnih organa svela na najmanju meru. Ovo se naročito mora raditi u prvim godinama od zasnivanja zasada kada su biljke i najosetljivije.
Potapanje korena pre sadnje u rastvor baktericida ne obezbeđuje potpunu zaštitu. Fumigacija zemljišta na stalnom mestu sadnje se ne preporučuje zbog nedovoljne efikasnosti i problema sa negativnim delovanjem na druge organizme i zagađenje životne sredine. U slučaju pojave simptoma jačeg intenziteta, ometanja funkcije korena ili stabla usled razvoja tumora koji uslovljava opšte slabljenje zaražene biljke, takve biljke ukloniti iz zasada, a prazna mesta popuniti novim sadnicama, uprkos riziku da i one budu zaražene. Iskustvo govori da je procenat prirodnih infekcija ipak mali i da daleko najveći rizik predstavlja zaražen sadni materijal.

Preuzet tekst: “Priručnik za integralnu proizvodnju i zaštitu jabuke”

autori: Prof. dr Aleksa Obradović, Univerzitet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet

Doc. dr Dragan Radivojević, Univerzitet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet, Beograd

Dr Dragan Vajgand, Agroprotekt d.o.o., Sombor
Dr Emil Rekanović, Institut za pesticide i zaštitu životne sredine, Beograd